De Wetten Van Menselijke Stupiditeit - Carlo M. Cipolla 5/5

De eerste wet van de menselijke stupiditeit: “Iedereen onderschat altijd en onvermijdelijk het aantal domme individuen dat in omloop is”

Verdwaald in de geleerde en filosofische sectie van Boekenhuis Theoria vielen mijn ogen op een klein boekje met een eigenaardige titel: ‘De Wetten van de Menselijke Stupiditeit’. Deze 85 pagina korte essay wekte een bijzondere interesse van mij en mijn portemonnee.

De essay, geschreven door Italiaans hoogleraar Carlo M. Cipolla (1922-2000), werd in 1976 in beperkte oplage in het Engels uitgebracht en was voornamelijk bedoeld voor collega’s en vrienden. In 1988 werd het in het Italiaans vertaald en pas in 2011 werd het boekje in verschillende talen uitgebracht en wijd verspreid.

Wat je van deze essay kan verwachten, kan je zowel van de titel als van de cover maar al te goed afleiden. Het vertelt ons hoe je stupide mensen kan herkennen en hoe je moet handelen wanneer je met deze uiterst gevaarlijke en onvoorspelbare mensen in contact komt. Het is een satirisch, maar niet cynisch werk, dat alle grenzen en culturen overschrijdt.

Tijdens het lezen speelt je al snel een dubbel gevoel parten. Aan de ene kant is het bijzonder amusant en gniffel je non-stop (vooral pagina 65 waar Cipolla de onvoorspelbare, destructieve kracht van domme mensen tracht uit te leggen). Tegelijkertijd besef je echter dat dit pure realiteit is, die astronomisch correct en herkenbaar is. De ware aard en gevaren van domme mensen zijn behoorlijk beangstigend.

Je hebt deze essay in dertig minuten tot een uur uitgelezen, zonder dat het academische voorkennis en/of concentratie vereist. Het boekje bevat ook enkele verduidelijkende grafieken om deze interessante, doch amusante theorie te visualiseren. Achteraan kan je ook enkele blanco grafieken terugvinden om familie en vrienden te onderwerpen aan de schaal van stupiditeit. Ook zeer bruikbaar om te achterhalen wie van de collega’s dumb-dumb is.

De essay helpt niet alleen om je eigen omgeving te screenen op domheid, maar geeft je ook een vernieuwende kijk op de hedendaagse, politieke beslissingen van onze grootse leiders. Leuk om de domme politiekers van zowel Trumpland als ons eigen landje te observeren. Amusant spel, maar beangstigend als je de resultaten en de mogelijke consequenties er naast ziet liggen (Trump has the launch codes you know…).

Word je omringd door incompetente idioten, die nog niet eens hun eigen kont kunnen afvegen, laat staan veters knopen of een envelop dicht likken en brengt dit de nodige frustraties met zich mee? Lees dan deze uiteenzetting ASAP! Het zal veel zaken helpen verklaren en bovenal zal je je beter kunnen wapenen tegen dit gevaar. Het zal je ook op zijn minst een uurtje laten giechelen. Deze wetenschappelijke lectuur krijgt van mij dan ook een 5/5.

This is The Odd Man saying: Alleen domme mensen hebben op iedere vraag een antwoord.

De drie van Bukowski; Het leven zoals het is.

“Who the hell is Bukowski?!” De vraag die ik stelde toen een dierbare vriend één van zijn boeken, ‘Vrouwen’, in mijn handen drukte. Zijn antwoord luidde zo hautain en zelfzeker als een kat die voorbij wandelt: “Bukowski is de Herman Brusselmans voor intellectuelen”. Met die weinige informatie liet ik dit boek even stof verzamelen om dan na enkele weken uit pure verveling toch maar eens te lezen. De donkere, met ethyl gevulde, vieze en krankzinnige wereld van Charles Bukowski openbaarde zich en slokte me op als een hongerige Texaan die eindelijk de drive thru van de McDonald’s heeft bereikt. Supersize me bitch!

“Maar lezen is saai!”, hoor ik je al zeggen. Ok, ik begrijp je wel. Ik was zelf die ene gast die altijd boekbesprekingen deed over de ‘Harry Potter’-boeken die nog maar kraakvers als het brood van onze wakkere bakker verfilmd waren. Ook Michael Crichton’s ‘Jurassic Park’ moest aan mijn luiheid en minachting van de literatuur geloven (Een technisch probleem was echter dat er enkele grote verschillen zijn tussen het boek en de film. De juf wist dat. Ik niet…). Ik veronderstel dat je me nu wel een bekeerling mag noemen.

Terug naar de essentie van dit artikel! Bukowski heeft véél boeken en gedichten geschreven die de moeite waard zijn om te lezen, maar ik presenteer jullie de drie boeken van Mr. Bukowski die mij het meest bij de grote jongens balletjes hebben grepen: ‘Vrouwen’, ‘Kind Onder Kannibalen’ en ‘Pulp’.

Charles Bukowski was een Amerikaanse dichter en schrijver uit Los Angeles, geboren in 1920 en van Duitse afkomst. Hij was simpelweg een man die schreef om aan zijn “basisbehoeften” te kunnen voldoen: drinken, gokken op de paarden en met de winst nog meer drinken. Dat was het zowat. Hij werd in de jaren ’60 vooral bekend in de underground scene van L.A. door zijn collum ‘Notes of a dirty old man’ in de weekkrant ‘Open City’. Hierdoor werd hij zelfs in de gaten gehouden door de FBI. Crazy bastard! Daarnaast schreef hij ook massaal veel gedichten en een vijftal boeken over zijn alter ego en anti-hero Henry Charles ‘Hank’ Chinaski. O, en dan is er ook nog het absurde ‘Pulp’. Meer daarover later.

Zijn boeken gaan meestal over dezelfde thema’s: drank, gokken, vrouwen, problemen met vrouwen, … U get the picture: een blik in een marginale wereld die soms lachwekkend en triest is tegelijkertijd. De boeken tonen vooral de nutteloosheid van alles aan; de ondraaglijke lichtheid van het alledaags bestaan die doorbroken wordt en nut krijgt door middel van conflict en miserie. Kortom, het leven zoals het is.

Zijn schrijfstijl is vulgair en laagdrempelig. Niet moeilijk om te lezen en te begrijpen. De dialogen zijn soms op de meest simplistische manier hilarisch. En zoals je in de vele interviews op Youtube kan zien was dit ook zijn manier van praten. Check it out!

‘Vrouwen’ is het eerste boek dat ik jullie kan aanraden en ook het eerste boek dat ik van hem gelezen heb. Dit boek leest echter niet zoals het mooie liedje ‘Meisjes’ van meneer van het Groenewoud. Wel maken we kennis met Hank Chinaski en zijn ervaringen met alcohol en vrouwen: de perfecte combinatie die zorgt voor een boek vol grappige en ongelofelijke momenten (het ‘verdwaald in het bos’-hoofdstuk is hi-la-risch). Dit is ook het enige boek waar Hank ook daadwerkelijk een les leert op het einde. Een goede les dan nog. Zelfs Bukowski ziet het streepje licht in de duisternis aan de voet van de toren van Babel. ‘Vrouwen’ is dus een goede introductie in zijn wereld en schrijfstijl.

Het tweede boek dat ik jullie wil aanprijzen is ‘Kind Onder Kannibalen’. Het boek vertelt over de jeugd en het opgroeien van Hank. Een gruwelijk verhaal dat me deed denken aan het tragikomische ‘De Helaasheid Der Dingen' van Dimitri Verhulst, in 2009 prachtig verfilmd door Felix Van Groeningen. Net als bij ‘Vrouwen’ en vele andere ‘Buk’-boeken krijg je gelukkig niet te veel tijd om het verhaal onder je huid te laten kruipen. Al snel lach je terug met de simpele en grove dialogen tussen de personages. ‘Kind Onder Kannibalen’ is lachen met de marginale waanzin. Bukowski zei dat hij gezegend was met een “strontleven”. Zo had hij tenminste iets om over te schrijven.

On to number 3: ‘Pulp’, het meest absurde WTF-boek dat hij ooit schreef (of toch dat de uitgevers wilde publiceren). Het was tevens Bukowski’ s laatste boek voor hij stierf in 1994 en is een oprechte en keurige middelvinger naar het detective-genre, maar ook naar de dood en het leven zelf. Het verhaal gaat over een privé-detective genaamd Nick Belane die een zekere Céline moet uitleveren aan Lady Death, een begrafenisondernemer die wordt lastig gevallen door een buitenaards wezen en ondertussen ook nog iets van één of andere rode mus. Raar maar waar, Bukowski laat alle lijnen linken.  Opnieuw is “den drank” een prominent aanwezig personage.

Na het lezen van al deze  waanzin kom je dan enkele gedichten van zijn hand tegen en vraag je jezelf af hoe zo een vieze, oude man zo'n diepzinnige parels op papier kan schijten. What can i say… It’s Bukowski! You ’ll either love him or hate him. Het zou Bukowski niet kunnen schelen, zelfs als hij nog zou leven. Het enige wat hem interesseerde is dat als je zijn boek kocht, hij met het geld een biertje kon kopen. 

Eén van zijn bekendste quotes was: “Some people never go crazy. What truly horrible lives they must lead.” en dit vat perfect samen hoe deze complexe, vuile, krankzinnige maar vooral echte man was.

Kijk niet zo konijntje – Marnix Peeters (4/5)

Kankerende criticaster krijgt kanker

Dat Natte Dozen drie jaar na datum een vervolg zou krijgen was ook voor schrijver Marnix Peeters een verrassing van formaat. Peeters was dit jaar eigenlijk bezig aan een ander boek toen hij Oscar Van Beuseghem van onder het literaire stof haalde. De nietsontziende vuilgebekte criticaster uit wederom, met nodige vaten peper in het gat, zijn ongezouten mening over alles wat beweegt en volgens hem scheef zit in onze maatschappij.

Met zijn naar eigen zeggen goedbedoelde lezersbrieven schrijft hij hoofdredacteurs van kranten, BV’s, bisschoppen… aan die volgens hem de bal misslaan. Zelfs de brievenbus van Hare Majesteit koningin Mathilde blijft niet onaangeroerd. Maatschappelijke thema’s die door het gros van de bevolking zonder boe of ba geaccepteerd worden, haalt Van Beuseghem vakkundig door het slijk. Peeters zelf zegt dat het onmetelijk leuk is om met O. Van Beuseghem te werken en over hem te schrijven. Maar ook al heeft hij soms een punt; de schrijver wil zich niet vereenzelvigen met zijn typetje en staat er zelfs met mijlenver vandaan. Oscar kankert op de jeugd van tegenwoordig, de ouden van dagen, de gekleurde medemens, de anders geaarde… tot hij er zelf kanker van krijgt. Zelf wil hij niet geloven dat deze vreselijke ziekte ook hem te pakken heeft. De desbetreffende dokters die volgens Oscar toch maar profiteren van de gezonde mens krijgen zo ook de volle laag via briefwisseling. Het enige lichtpuntje in zijn leven is Fanta, een meisje uit Zuid-Soedan, dat hij koste wat het kost in België wil krijgen.

Peeters lapt wederom alle literaire regeltjes, waar tenen van menig collega-schrijver van gaan krullen, aan zijn laars en pent er lustig op los. Zijn kale hersenpan ging weer eventjes in overdrive en leverde zo één van zijn beste romans op. Op naar de volgende worp!

(BG)

De Truc – Emanuel Bergmann (5,5/5)

Betoverd!

Met De Truc (Der Trick) levert Emanuel Bergmann een betoverend debuut af. Zonder overdrijven misschien wel één van de beste romans in jaren. Na jaren gewerkt te hebben als journalist en scenarist, voor filmstudio’s en productiemaatschappijen, in zijn thuisland Duitsland én de Verenigde Staten, waagde Bergmann zich aan zijn eerste boek. Een truc die hem zeker geen windeieren zal leggen. Dit moderne sprookje vol passie voor de goochelstiel snakt op iedere bladzijde vurig om weergaloos verfilmd te worden.

De Truc bouwt als een geestige goochelshow op naar een onvoorspelbare apotheose. In twee verhaallijnen krijgt alles relatief snel vorm en word je meegesleurd in een roman die vooral handelt over de dingen des levens en de menselijke drang om betoverd te worden. Enerzijds wordt de levenswandel van Mosche Goldenhirsch, die zal uitgroeien tot de Grote Zabbatini, stap voor stap naar voor gebracht. Mosche, die kort na de Eerste Wereldoorlog geboren wordt in een Joodse Wijk te Praag, kent geen gemakkelijke jeugd. Na een avondje uit naar het circus loopt hij thuis weg om het circusgezelschap, die een diepe indruk op hem heeft nagelaten, te zoeken. Anderzijds maken we ook kennis met de elfjarige Max Cohn die door een oude grammofoonplaat van zijn vader kennis maakt met de Grote Zabbatini. De kleine Max wil koste wat het kost de man ontmoeten om zijn pas gescheiden ouders terug samen te brengen. Hij trekt er op uit zonder ook maar iets te weten over de beroemde mentalist…

Mocht Bergmann een Vlaming geweest zijn haalde hij alle Nederlandstalige literatuurprijzen met voorsprong binnen. Ook de kaft met de tot de verbeelding sprekende foto is er één die de aandacht van de koper trekken bij een bezoek aan de  boekenboer.

Hocus pocus pas op, topper in aantocht!

(BG)

Val - Roderik Six (4,5/5)

De overtreffende trap van beklijvend

Mochten we deze bescheiden boekbespreking in de onnavolgbare stijl van Roderik Six willen neerpennen dan zouden we heel vlug door de spreekwoordelijke mand vallen. Wat Six hier op het blad tovert is ware woordengoochelarij die in Nederlandstalige literatuurkringen een staande ovatie verdient met een kast vol trofeeën als bevestiging. Met zijn tweede boek Val worden de pikzwarte grenzen van het macabere op een onnavolgbare wijze verlegd.

Het verhaal dat zich hoofdzakelijk afspeelt in het uiterst afgelegen dorpje Fall overwoekert je als een agressieve klimop met verlatingsangst. De verschillende personages die Six met geduld en passie voor perfectie tot leven brengt, slepen allen grote en kleine geheimen met zich mee. Een dokter met een obsessie voor een snijdend scalpel, een commissaris met slaapproblemen of een bejaarde man gekluisterd aan een rolstoel met het jachtgeweer op de schoot. Zo kunnen we nog een eindje doorgaan als we alle karakters in deze Twin Peaks-achtige sage willen voorstellen. Het leuke is net om al deze inwoners van Fall op persoonlijke manier te leren kennen door de ogen van Doc., de huisarts die in het begin van het relaas aankomt in deze teruggetrokken gemeenschap.

Verwacht geen standaard-thriller-patroon vol plotwendingen. Wanneer je denkt dat je de hele grimmige rimram door hebt temporiseert of versnelt Six met penetrante pennenvegen tot je in de ‘val’ zit. Roderik mag zich vanaf heden terecht naast de groten van de Vlaamse schrijversgilde zetten.

(BG)

Boekreview: Jungle – Joost Vandecasteele (3,5/5)

In the jungle the mighty jungle Joost Vandecasteele is very awake

Wij zijn fan van Joost! En hij mag het weten! Niet alles wat deze schrijver, cabaretier, standup-comedian, theatermaker, hobby-gamer, bulderende baardaap doet verandert in goud. Maar de man kan met gevoel voor humor en het hart op de juiste plaats verwoorden wat velen denken. Hij zegt waar het op staat. Na enkele jaren van problemen met uitgevers meldde Vandecasteele zich bij uitgeverij Lebowski publishers. Naar eigen zeggen voelde deze nieuwe uitdaging als thuiskomen.

‘Als de overal inzetbare jukebox met een selectie aan statements die ik ben geworden’. Zo omschrijft Vandecasteele zichzelf op één van de eerste bladzijden. Want ja het verhaal is net een autobiografie doorspekt met heel wat virtuele fantasie. De hoofdrolspeler in het boek, de ik-persoon, bezoekt door de verscheidenheid aan opdrachten, die hij op mysterieuze manier toegereikt krijgt via een zekere Mona, een aantal machtig mooie metropolen. Het begint allemaal in Brussel, Vandecasteeles biotoop en speeltuin. Van daar gaat het via Madrid naar New York en van Astana naar Tokyo. Zijn interesse in – en kennisname van deze steden en zijn ongebreidelde liefde voor games zijn de twee golvende rode draden doorheen dit 21-eeuwse-epos. Soms verliest VDC zijn wirwarhoofd in zijn eigen gebouwde jungle van woorden en verklaringen. Gelukkig zet hij dit iedere keer vlotjes recht met gevatte humor.

De knalgroene belettering op de kaft zal ervoor zorgen dat je er in de boekenwinkel niet naast kunt kijken. De eindbeslissing voor de aankoop van dit knotsgekke boek ligt in uw handen. Wij vonden het zeker de moeite waard.

(BG)